Re: debian-tr hakkinda
Merhaba,
Yogunluktan ancak yazmaya firsat bulabildim, bayagi mesaj birikmis :-)
Ayrintili olarak yazilabilecek cok husus var, ama soyleyeceklerimin
genel catisini Selcuk bey ve (umarim hitabimi uygun gorur) Bulent abi
gayet fasih ifade etmisler, onlara ekleyecek cok bir soz de bulamiyorum
dogrusu. Savruk haldeki bazi dusuncelerimi yazayim. Bu fikirlerde
cok duzen aranmamasini rica ederim.
Bu mesaj zincirine de kismen konu olan cemaatlesmelerde yaklasimim cok
basit. Cemaatler ne kadar cok cesitli olursa o kadar guzel. Simdi bu
lafin yanina Internet'i de koyarsak Can Kozanoglu'nun kitabina kadar
ilerler is, girmeyeyim :-) Ben bu cesitlilikten cok ayri bir haz
aliyorum. Ozgur Yazilim, GNU/Linux, Debian anahtar kelimeleri etrafinda
birseyler yapmak icin resmi bir orgutlenmenin, lider(ler)in, acikca
belgelenmis kurallarin sart olmadigi konusunda mutabik kaliriz umarim
(dikkatli yazmaya calisiyorum, lutfen bu cumle tersinden okunmasin;
cesitlilikten haz alan bir kisi nicin ola ki resmi orgutlu bir
yapilanmalari bu cesitliligin disinda dusunsun).
Endise su galiba, bu karmasadan (!) duzgun bir sey cikar mi? Cikar mi
bir yana ben "cikti" diyorum :-) Turkce bir Debian portali cikti, stand
cikti, yeni arkadaslar cikti, ve butun bunlar cok dogal bir sekilde
gelisti.
Iletisimin agirlikli olarak Internet uzerinden yurudugu yapilanmalari
_etkili_ hale getiren bazi mekanizmalar var. Dinleyenler bilirler Ian
Murdock bunu "Enabling Technology" (ET) olarak adlandiriyor, Turkcesini
sonra buluruz. Bu Debian'in modelidir. Simdi bir organizasyon dusunun;
lideri var, teknik komitesi falan var. Ornek alalim diye soylemiyorum,
snoblugun zaman zaman ayyuka ciktigi, sert tartismalarin eksik olmadigi
bir -devel listesi de mevcut. Inceleyen gormustur, Debian'da liderligin
guclu bir makam oldugunu soylemek de mumkun degil.
Ama ne oluyor? Bu organizasyon yuruyor, butun olumsuzluklara ragmen.
Cunku onceden rijit sekilde planlanmayan, yillar icinde (hatta biraz da
derme catma olarak) gelistirilen ve iyilestirilen basit ve pratik bir
alt yapisi var, "ET" dedigimiz sey yani. Biraz daha acayim burayi.
Hasbelkader kucuk birkac paketten sorumluyum. Orada burada su tartisma
olmus ne gam! Debian'da hayat devam ediyor. Paket guncellemek icin
birkac makamdan/kisiden muhurlu onay almam gerekmiyor. Falanca paketin
hatalarini raporlamak veya duzeltmek icin karmasik ve burokratik bir
surec de gerekmiyor (ama cok renkli bir rituel gerekiyor, o ayri).
"Yeni bir kurulum programi gelistiriliyor, suna yardim edeyim" dedigimde
biraz kod kurcalamak ve _BTS_ uzerinden ufaktan katkilar da bulunmak
yetiyor. Neredeyse kendi kendine isleyen bir yapi...
Bu yapinin da sorunlari var, ama teknik maharet ve uyumlu karakterinizle
tebaruz etmisseniz (belki yillar gerekir) Debian'in sorunlarina en alt
basamaklarda kucuk katkilarla baslayan cozum bulma iradeniz alt yapida
degisiklik oneren buyuk katkilarla (umarim bu topluluktan da boylesi
ozel kisiler cikar) devam edebilir; ve emin olun istatistiksel olarak bu
insan pazarinda karsilasmanizin kesin ve mukadder oldugu /yanlis/
insanlara ragmen sozunu ettigim bu gelisim her zaman mumkundur.
Debian-tr'ye donecek olursak... Selcuk beyin ifade ettigi (ve benim de
paylastigim) "birakalim daginik (!) kalsin" yaklasimindan, sanildigi
gibi, kaos cikmaz. Bu liste bir gelistirici listesi degil, ama sadece
sorularin cevaplandigi bir kullanici listesi de degil. ET boyle bir
olcekte de mumkun. Mesela soyle bir sey projeye gonullu bir arkadas var
mi aramizda? Surekli listeyi dinleyen, muhtemelen soru ve cevabin
belirli bir etiketleme (markup) bicemiyle yazilmasi sartiyla bu iletiyi
alip otomatik olarak bir SSS veritabanina ekleyen bir eposta botu :-)
Bu bir espri tabii, anlatmaya calistigim konu icin abartili bir ornek.
Burada bir yapilacaklar listesi cikarmama da gerek yok. Gun gelir
icimizden bir arkadas der ki "bakin cemaat, ET dediniz, soyle bir sistem
hazirladim, buyurun deneyelim", biz de alir, hep beraber deneriz. Yani
sunu anlatmaya calisiyorum, isler boyle yuruyor. Vakti, istegi ve fikri
de olan bir arkadas cikiyor. Sessiz sedasiz, fikirlerinin pratik ve
calisan bir ornegini sunuyor, boyle ufak ufak entropi duzenleniyor.
Debian-tr portali icin katki yapmayi kolaylastiran ve kaliteyi daha da
arttiran boyle bir sistem tasarlanabilir mesela (eski popularitesi
olmamakla birlikte TLDP'de dusunulen tarzda bir sistem mesela).
Bu konularin disinda ne var? Mesela yerellestirme konusu. Ondan ayri
bir bahis cikar. Su kadarini soyleyeyim hemen. Tecrubelerimin isiginda
soyluyorum, katkicilar icin katki kalitesini de arttiran bir alt yapi
olusturulmadikca bu konuya gozu kapali girmeyi dogru bulmuyorum ben.
Boyle bir alt yapiyi -l10n-turkish'de denedik, ama (bazi yonlerini
begenmekle beraber) yanlis yaptigimiz yerler de oldu. Turkce konusan
anlayan son kullanicinin Ingilizce Turkcesine ihtiyaci yok; kaliteli,
Turkce'nin salikasina uygun cevirilere ihtiyaci var. Bu konu bugunden
yarina da olmuyor tabii. Mesela -l10n-turkish'de yaptigimiz ceviri
gozden gecirmelerinden ve mevcut cevirilerden hareketle bir Debian mini
sozlugu olusturmak gerekiyor. Butun bunlar eksik iken gozu kapali
cevirilere girismekten bu yuzden kaciniyorum (ve ayrica -bana ozel bir
durum olarak- su aylarda had safhada zaman kisintim var).
Kalite duyarliligi ve alt yapi anlaminda ozellikle GNOME ve KDE ceviri
gruplarinda son yillarda cok olumlu gelismeler saglandi (bu gelisim de
emek sahibi olan arkadaslara tesekkurler). Onlari incelemek lazim.
Ayrica sunu da degerlendirmek gerekir. "Yerellestirme" calismalari
Debian adina yapilabilecek islerde aslan payini mi kapmali? Artik her
dagitim iyi kotu Turkce destege sahip. Debian'da (muhtemelen gelecek
surumde) beklenen "her-yerde-UTF-8" karariyla bu isler daha da yoluna
girecek.
Debian adina degil ama Turkce adina katkida bulunmak isteyen arkadaslara
GNOME/KDE cevirilerine de yardimci olmalarini oneririm, son kullanici
icin kritik alanlar orasi. Tabii bu onerime uyan arkadaslara (belirsiz
bir sure sonra hiz kazandirmayi umit ettigimiz) Debian cevirilerine de
bir ara el atmalarini rica ederim. Ercin (Eker) mesela, GNOME
cephesinden onemli bir ornektir :-) Sayet ozverili cabalari olmasaydi
asla bitirilemeyecek D-i cevirilerinin yukunu ceken sevgili Osman
(Yuksel) de KDE cephesinden baska bir ornek.
Keseyim burada, cok yazmisim...
--
roktas
Reply to: