Re: ISO 639 (bidaltzeko)

[xabidu <xabidu@gmail.com>]

Pi, arrazoia daukak, ez duk laguntza handirik jaso: ni atzo ibili
nintzen ISO bedeinkatu horri begira, baina benetan da saltsa
hizkuntza-izen arraro horiekin zer egin erabakitzea, eta beste aldi batean astiroago begiratzeko utzi nuen.

Euskaraz idazteko
orduan lagungarri izan ohi diren kontsultaguneetan begiratu dut., baina behar dugun guztia ez dago argi azaldurik. Euskaltzaindiak, adibidez, baditu atzerriko izendegiak, hizkuntzenak
barne (ikus, adibidez, munduko herrialde eta hizkuntza ofizialen izendegia: http://www.euskaltzaindia.net/arauak/dok/Araua_0038.pdf ). Hor ISOan ageri diren izen asko daude (adibidez tsongera, tswanera, oriya,...), baina ez guztiak, eta ageri ez diren horiekin nola jokatu erabaki beharra dago. Zehazki bi gauza erabaki beharra ikusten dut:

1. Ortografia aldetik nola jokatu izen exotikoekin: nire ustez, Euskaltzaindiaren zerrenda horretan agertzen ez diren hizkuntza-izenak ortografia aldetik euskarara egokitu gabe utzi beharko genituzke (horrela egin ohi da bestelako kanpo-izenekin ere: ortografia batua arautua dute izen nagusi batzuek (Txile, Kuba, Kordoba, Erroma
...), baina arauturik ez daudenak bere horretan uzten dira (Chicago, Cuenca, Ruanda ...). 

2. Hizkuntza izen batzuei '-era' atzizkia eransten zaie eta beste batzuei ez. Ezagun ditugun hizkuntzekin erraza da erabakitzea, eta gainera asko araututa daude (ad. 'katalana' eta ez 'kataluniera'). Baina 'tsonga' bat ikusiz gero zer idatzi? tsonga ala tsongera? Euskaltzaindiaren zerrenda horrek 'tsongera' dakar kasu honetarako, baina gero kannada, sindhi, telugu eta abar -era gabe. Hor esan likete -era herrialdea edo etniaren izena aipatzen denean eransten dela, japoniera edo errusiera bezala, eta hizkuntzak berezko izena duenean ez dela -era eransten: katalan, frantses, gaztelania, swahili, indhi, urdu... Baina kontua da hori ez dela beti betetzen: adibidez xhosera dakar Euskaltzaidiaren zerrenda horrek, baina xhosa hizkuntza-izena da, ez lurralde edo etnia izena (hau da, -era atzizkia hizkuntza-izenei ere lotzen zaie azken batean).

Are konplikazio gehiago ageri dira ISO bedeinkatuan, adibidez, batzuetan -tar atzizkia egoki izan daitekeela ematen du, baina izena exotikoa izanik ez da erraz erabakitzea.

Beste konplikazio bat, Euskaltzaindiak arautu ez dituen etnia edo hizkuntza-izen batzuk euskarazko komunikabideetan ortografia egokiturik ageri dira: ad. maputxe.

Gauzak horrela, nik honela jokatuko nuke: Euskaltzaindiaren zerrenda horretan dauden izenak erabili, eta ez daudenak -era erantsiz adierazi baldin eta ingelesez jatorria adierazten duen atzizki batekin emanik badatoz (ad. Sumerian,  Sudanese,  Welsh, Somali, Thai, ...); ingelesez jatorri atzizkiz ez badatoz, euskaraz ere atzizkirik gabe utzi: yao,  twi, udmurt, ... 

Azkenik, hik galdetutakoez: nik 'Afro-asiatic (other)' modukoak 'Afro-asiatikoak (beste batzuk)' euskaratuko nituzke, hik proposatzen duan ildotik. Eta kristo aurretik 'K.a.' duk, bai, (laburtzapenen bilduma on hau du interneten ipinia batek: http://web.archive.org/web/20060421031140/http://www.palazio.org/Laburzki).

Beste gauza bat, honetaz guztiaz lagungarri izan daiteke Berria-ren estilo liburua, baina nik ez daukat eskura. Denbora apur batekin lortuko diat begiratzea, eta nahi baduk ISO osoari ere emango diot begirada bat. 

Barkatu txapa. Animo eta segi aurrera,

Xabidu

On Fri, Jul 11, 2008 at 9:58 AM, pi <pi@beobide.net> wrote:

Aupa mutilok:

Bueno hementxe doa erantsirik aurreratu ahal izan dudan (%61 itzulita [281/486 kate]). Inor begirada bat botatzea
animatzen bada hobe, baina hala ez bada ere bi zalantza.

Kate batzuek hizkuntza famili batetako beste hizkuntzez ari da.

Adibidez

Afro-Asiatic (Other)

Inguruko hizkuntzek ipini dutena:

Gaztelania --> Afroasiática (Otras)
Frantsesa --> Afro-asiatiques, autres langues

Orangoz lehen zegoen formatuan utzi dut,adibidean: Afro-asiarra (besteak) baina ez dut guztiz atsegin gainera ez
dut oso argi afro-asiarra edo afro-asiarrak zuzenagoa izango zen, zer pentsatzen duzue? niri "Afro-asiarrak, beste
hizkuntzak" moduko zerbait hobe dagoela iruditzen zait baina ez dut batere argi.

nola ipintzen da kristo aurretik laburturik euskaraz? k.a.?

Egun batzuetan inork ezer esaten ez badu nire gisa artuko erabakiak eta bidaliko baina inork begiratu nahi izanez
gero eta denbora gehiago behar badu esateko lasai.

ala...

--
Piarres Beobide

-----BEGIN PGP SIGNATURE-----
Version: GnuPG v1.4.9 (GNU/Linux)

iEYEARECAAYFAkh3EqgACgkQtBOlUf8ofRw5OwCgwOw2iT4qd4mhkAuGvRbhddip
W5kAn0NPxhoiFKtgp1WkJsO4zeA/z2bu
=aixV
-----END PGP SIGNATURE-----