Dag iedereen, In bijlage de vertaling van de paragrafen 201-305. Het volledige nl.po-bestand kan steeds teruggevonden worden op de git-server van debian: https://anonscm.debian.org/cgit/debian-edu/debian-edu-doc.git/tree/docu mentation/debian-edu-itil/debian-edu-itil-manual.nl.po Achtergrond: DebianEdu ontwikkelde ook een handleiding voor een gecentraliseerd beheer van onderwijs-ICT-infrastructuur, gebaseerd op de Information Technology Infrastructure Library (ITIL), ook bekend als de ISO 20000 standaard. Het handboek draagt nog sterk de stempel van de Noorse praktijk waaruit het ontstaan is. -- Met vriendelijke groet, Frans Spiesschaert
#. type: Content of: <article><section><section><section><title> msgid "Procedures for problem management" msgstr "Procedures voor probleembeheer" #. type: Content of: <article><section><section><section><para> msgid "" "The Skolelinux / Debian Edu manual is a comprehensive collection of " "solutions for solving problems and configuring systems. Everything is on the " "Debian wiki pages. Solutions are maintained with the help of staff in " "schools, municipal ICT services, professional individuals and volunteers. " "See links to the English pages: <ulink url=\"https://wiki.debian.org/!"; "DebianEdu/Documentation/Manuals\"/> . The pages are being translated to " "Norwegian bokmål. We are working to link the pages to bokmål too." msgstr "" "De handleiding van Skolelinux / Debian Edu is een omvattende verzameling " "oplossingen voor problemen en systeemconfiguraties. Alles is te vinden op de " "wikipagina's van Debian. Oplossingen worden onderhouden met de hulp van " "stafmedewerkers van scholen, gemeentelijke ICT-diensten, individuele " "beroepskrachten en vrijwilligers. De links naar de Engelstalige pagina's " "zijn te vinden op: <ulink url=\"https://wiki.debian.org/DebianEdu/"; "Documentation/Manuals\"/> . De pagina's worden vertaald naar het Noorse " "Bokmål. Er wordt gewerkt om eveneens te voorzien in links naar het Bokmål." #. type: Content of: <article><section><section><section><para> msgid "" "The Wiki technology has proven to be a great success for maintaining " "catalogued information on the internet. It's easy to contribute to and all " "changes are logged. It is also possible to import OpenOffice.org documents, " "and export documents as PDF." msgstr "" "De wikitechnologie is een groot succes gebleken voor het onderhouden van " "gestructureerde informatie op het internet. Men kan er gemakkelijk aan " "bijdragen en alle wijzigingen worden bijgehouden. Het is ook mogelijk om " "OpenOffice.org-documenten te importeren en documenten in PDF-formaat te " "exporteren." #. type: Content of: <article><section><section><title> msgid "Configuration Management" msgstr "Configuratiebeheer" #. type: Content of: <article><section><section><para> msgid "" "The resources spent on IT systems in schools must be handled in a " "financially prudent manner in order to control the services used and the " "equipment / infrastructure. The equipment, software and services have a " "whole range of settings - this is configuration, or a logical model of how " "infrastructure and services are set up." msgstr "" "Met de middelen die in scholen besteed worden aan IT-systemen moet op " "financieel vlak voorzichtig omgesprongen worden om controle te houden over " "de gebruikte diensten en de uitrusting/infrastructuur. De uitrusting, de " "software en de diensten hebben een heleboel instellingen - dit is de " "configuratie, of een logisch model van hoe infrastructuur en diensten " "opgezet zijn." #. type: Content of: <article><section><section><para> msgid "" "To manage configuration it must be identified, saved and maintained. One " "must also be able to keep track of different versions of the configurations. " "We call each part of a setup for a Configuration Item (CI). A configuration " "file may, for example, ensure that certain users have access to a few " "printers in the network. Another can make sure you get a buffer on diskless " "clients." msgstr "" "Om de configuratie te beheren moet ze bepaald en opgeslagen zijn en " "onderhouden worden. Men moet ook de verschillende versies van de " "configuratie kunnen opvolgen. Ieder onderdeel van een instelling noemen we " "een Configuratie-Item (CI). Een configuratiebestand kan er bijvoorbeeld voor " "zorgen dat bepaalde gebruikers toegang hebben tot een aantal printers in het " "netwerk. Een ander kan er voor zorgen dat schijfloze clientcomputers een " "buffer toegewezen krijgen." #. type: Content of: <article><section><section><para> msgid "" "An updated database for configuration management is essential to ensure " "rapid and controlled handling of operational issues, or changes in the " "layout of machines, programs or services." msgstr "" "Een bijgewerkte database voor configuratiebeheer is essentieel voor een " "snelle en gecontroleerde afhandeling van problemen in de werking of van " "wijzigingen in de opzet van machines, programma's en diensten." #. type: Content of: <article><section><section><section><title> msgid "Planning" msgstr "Planning" #. type: Content of: <article><section><section><section><para> msgid "" "It takes planning to set up a database for configuration management. One " "must decide in which areas to use the system, the objective, policies and " "processes for storage and maintenance of configurations." msgstr "" "Er is planning vereist bij het opzetten van een database voor " "configuratiemanagement. Men moet beslissen in welke domeinen het systeem, " "met welk oogmerk en volgens welke instructies en processen gebruikt zal " "worden voor de opslag en het onderhoud van de configuraties." #. type: Content of: <article><section><section><section><itemizedlist><listitem><para> msgid "" "Identify and select a structure for configuration according to the important " "parts of the ICT infrastructure. Configuration owners, name tags " "(attributes), dependencies, and relations between configurations all need to " "be considered." msgstr "" "Bepaal en selecteer een structuur voor de configuratie die in " "overeenstemming is met de belangrijke onderdelen van de ICT-infrastructuur. " "Men moet nadenken over wie eigenaar zal zijn van de configuratie, over " "naamlabels (attributen), over onderlinge afhankelijkheden en relaties tussen " "configuraties." #. type: Content of: <article><section><section><section><itemizedlist><listitem><para> msgid "" "Only approved configurations are managed in the database through the " "lifetime of the system. Control over access to the configurations can be " "done with group permissions, and can be done through the process of Change " "Management." msgstr "" "Enkel goedgekeurde configuraties worden in de database beheerd gedurende de " "levenscyclus van het systeem. Controle over de toegang tot de configuratie-" "instellingen kan uitgeoefend worden met behulp van groepspermissies en " "gerealiseerd worden via het proces van Wijzigingsbeheer." #. type: Content of: <article><section><section><section><itemizedlist><listitem><para> msgid "" "Status logging - keeps track of the condition and status of the various " "subsystems. This applies throughout the lifetime of the service, software or " "hardware. There may be a configuration in production, disconnected or " "discontinued." msgstr "" "Statusregistratie - houdt de toestand en de status van de verschillende " "subsystemen bij. Dit is van toepassing gedurende de levenscyclus van de " "dienst, de software of de hardware. Er kan een actief werkende, een " "uitgeschakelde en een vervallen configuratie bestaan." #. type: Content of: <article><section><section><section><itemizedlist><listitem><para> msgid "" "Checking and revision. Each configuration must be checked to confirm that " "the correct information is stored in the configuration database (CMDB). This " "is followed up with periodic reviews to ensure that the database is up to " "date." msgstr "" "Controle en revisie. Elke configuratie moet gecontroleerd worden om te " "bevestigen dat de correcte informatie opgeslagen werd in de " "configuratiedatabase (CMDB). Dit wordt met periodiek nazicht opgevolgd om er " "zeker van te zijn dat de database actueel is." #. type: Content of: <article><section><section><section><para> msgid "" "As we see, there is a lot of planning needed in order to have configuration " "management in the IT system. The purpose of planning as part of IT " "operations is to ensure that systems are fixed quickly when they go down. " "With a good configuration management, it is easy to replace a defective " "machine with a new one. The configurations can be quickly transferred to the " "new computer and the IT system functions just as well as before." msgstr "" "Zoals u ziet, is heel wat planning vereist met het oog op configuratiebeheer " "in het IT-systeem. Het doel van planning als onderdeel van IT-werkzaamheden " "is te garanderen dat systemen snel gerepareerd worden als ze uitvallen. Met " "een goed configuratiebeheer is het eenvoudig om een defecte machine door een " "nieuwe te vervangen. De configuratie-instellingen kunnen snel naar de nieuwe " "computer overgezet worden en het IT-systeem zal even goed functioneren als " "voordien." #. type: Content of: <article><section><section><section><title> msgid "Management of Configuration Items (CI)" msgstr "Het beheer van Configuratie-Items (CI)" #. type: Content of: <article><section><section><section><para> msgid "" "A configuration item is a part of the infrastructure. It is normally the " "configuration of a service or a program. Some times users want to change how " "a service work. One need to keep track of the configurations if changes are " "made." msgstr "" "Een configuratie-item is een onderdeel van de infrastructuur. Het betreft " "gewoonlijk de configuratie van een dienst of een programma. Soms wensen " "gebruikers de manier waarop een dienst werkt, aan te passen. Men moet de " "configuratie-instellingen bijhouden als er aanpassingen gemaakt werden." #. type: Content of: <article><section><section><section><para> msgid "" "To get this down to earth we can imagine the configuration of the printer " "server. You want to add a new printer to the computer network and will add " "this to the printing system CUPS. When changing one configuration through a " "web application or via configuration in KDE. CUPS config file will change, " "and you must restart the printer server again. This can be done in KDE tools " "or through a web application. The modified setup file is copied to a " "directory where the file can be handled by a version system." msgstr "" "In de praktijk kunnen we ons de configuratie van een printerserver " "voorstellen. U wilt een nieuwe printer toevoegen aan het computernetwerk en " "hem in het printersysteem CUPS onderbrengen. Als u een configuratie-" "instelling via een webapplicatie of via het KDE-configuratiesysteem wijzigt, " "zal het configuratiebestand voor CUPS aangepast worden en moet de " "printerserver opnieuw gestart worden. Dit kan gebeuren vanuit de KDE-" "hulpmiddelen of via een webapplicatie. Het gewijzigde instellingenbestand " "wordt gekopieerd naar een map waar het bestand door een versiebeheersysteem " "verwerkt kan worden." #. type: Content of: <article><section><section><section><para> msgid "" "Of many different choices there are a few common ones. This is if a service " "should: run, stop, terminate, start, be interrupted or taken out." msgstr "" "Onder de verschillende te maken keuzes, zijn er aantal vaak voorkomende. Het " "gaat dan over het feit of een dienst actief moet zijn, gestopt, beëindigd, " "gestart, onderbroken of uit dienst genomen moet worden." #. type: Content of: <article><section><section><section><para> msgid "" "One should be cautious in changing configurations without a proper plan. It " "is easy to forget what you have done on a server or a PC. Therefore it is " "important to document the changes made in a change log." msgstr "" "Men moet voorzichtig zijn met het wijzigen van configuraties zonder een " "voorafgaand duidelijk plan. Men vergeet gemakkelijk wat men precies gedaan " "heeft op een server of een PC. Daarom is het belangrijk om de gemaakte " "wijzigingen te beschrijven in een logboek met aanpassingen." #. type: Content of: <article><section><section><section><title> msgid "Planning and installation" msgstr "Planning en installatie" #. type: Content of: <article><section><section><section><para> msgid "" "The configuration of the computer network is connected to the architecture. " "Much of the planning is done with Debian Edu. This is because it may take " "both 3 and 4 weeks to set up servers with corresponding service level with " "Windows server, RedHat or other GNU/Linux distributions. Debian Edu takes " "this with 1-2 hours. If you want a fixed IP address for the network a " "professional uses ½ hour extra on this. This is because web services are set " "up with reusable names." msgstr "" "De configuratie van het computernetwerk is gekoppeld aan de architectuur " "ervan. Veel van de planning gebeurt in Debian Edu. Dit is omdat het met " "behulp van Windows-servers of Redhat of andere GNU/Linux-distributies " "telkens 3 tot 4 weken kan vergen om servers met een overeenkomstig " "serviceniveau op te zetten. Debian Edu doet dit in 1-2 uur. Indien u een " "vast IP-adres wilt voor het netwerk, heeft een beroepskracht daar een extra " "½ uur voor nodig. Dit is omdat webdiensten worden opgezet met herbruikbare " "namen." #. type: Content of: <article><section><section><section><para> msgid "" "What then must be planned is which additional user program to use, and which " "subsystems should interact with Debian Edu. It may, for example. be that the " "school has an electronic whiteboard." msgstr "" "Wat vervolgens gepland moet worden is welke bijkomende gebruikersprogramma's " "gebruikt moeten worden en welke subsystemen met Debian Edu moeten " "interageren. Een school kan bijvoorbeeld een elektronisch whiteboard hebben." #. type: Content of: <article><section><section><section><para> msgid "" "We have made a list of activities and solutions that are important in good " "configuration management." msgstr "" "We hebben een lijst samengesteld met activiteiten en oplossingen die bij " "goed configuratiemanagement van belang zijn." #. type: Content of: <article><section><section><section><itemizedlist><listitem><para> msgid "" "Establish a version-controlled area for saving configurations for all " "servers and selected workstations and laptops. Git and SVN are often used " "for this. Remember to take daily backup of the area, and make sure to save " "all changes in configurations." msgstr "" "Plaats een gebied waarin u de configuraties van alle servers en van " "geselecteerde werkstations en laptops zult opslaan, onder versiebeheer. Git " "en SVN worden hier vaak voor gebruikt. Denk eraan om dagelijks een " "reservekopie te maken van dit gebied en zorg ervoor om alle aanpassingen op " "te slaan in configuraties." #. type: Content of: <article><section><section><section><itemizedlist><listitem><para> msgid "" "Use an electronic system for taking care of recipes explaining " "configurations of different type machines, the network and services. Such " "recipes contributes to others who help or take over operations can read up " "on what is done. A wiki can be suitable for this." msgstr "" "Gebruik een elektronisch systeem om de recepten bij te houden waarin de " "toelichting staat bij de configuratie van de verschillende types machines, " "van het netwerk en van de diensten. Zulke recepten zijn nuttig omdat anderen " "die bij bepaalde operaties helpen of deze overnemen, er kunnen nalezen wat " "er gedaan wordt. Een wiki kan hiervoor een bruikbaar instrument zijn." #. type: Content of: <article><section><section><section><itemizedlist><listitem><para> msgid "" "Use one specific version of the operating system and software on all " "machines. This is to avoid maintaining many different versions of the " "software. Ensure that the software is well tested. Therefore, it may be wise " "to wait 6-12 months before adopting latest edition of a program." msgstr "" "Gebruik op alle systemen één welbepaalde versie van het besturingssysteem en " "van de software. Dit is om te vermijden dat verschillende versies van de " "software onderhouden moeten worden. Zorg ervoor dat de software goed " "uitgetest werd. Daarom kan het verstandig zijn om 6-12 maanden te wachten " "vooraleer over te schakelen naar de nieuwste uitgave van een programma." #. type: Content of: <article><section><section><section><title> msgid "Relations to other processes" msgstr "Relaties met andere processen" #. type: Content of: <article><section><section><section><para> msgid "" "Management of configurations are closely connected with the handling of " "problems and if the systems are available. If printing stops to often, it " "may be that a configuration change solves the problem. It may, for example, " "be to establish a routine for deleting the print queue and restart the print " "service anew." msgstr "" "Het beheer van configuratie-instellingen is nauw verbonden met de " "afhandeling van problemen en met de beschikbaarheid van systemen. Als het " "printersysteem te vaak uitvalt, kan een aanpassing van de configuratie het " "probleem misschien oplossen. Deze kan er bijvoorbeeld in bestaan een routine " "voor het verwijderen van de printerwachtrij en het herstarten van de " "printerdienst op te zetten." #. type: Content of: <article><section><section><section><para> msgid "" "The aim of the changes you make in the configurations are usually to " "increase the availability of services or programs. It may also be to " "restrict access to certain programs or services to specific times. To " "achieve this, one must reconfigure the service. In addition, it may cost " "money beyond what was agreed on as service level or capacity of the system." msgstr "" "Het doel van aan configuraties gemaakte aanpassingen is gewoonlijk een " "verhoogde beschikbaarheid van diensten en programma's. Het doel ervan kan " "ook zijn om de toegang tot bepaalde programma's of diensten te beperken tot " "bepaalde tijdstippen. Om dit te bekomen moet de dienst geherconfigureerd " "worden. Daarenboven kan het extra geld kosten, bovenop wat inzake " "serviceniveau of capaciteit van het systeem overeengekomen was." #. type: Content of: <article><section><section><section><para> msgid "" "The examples show that the managing configurations engages a number of other " "areas. Therefore there is much to gain by putting in place good practices " "for managing changes in configurations. Also automation is advisable if you " "want greater stability, or access to certain services in specific periods." msgstr "" "De voorbeelden illustreren dat het beheer van configuraties ook op een " "aantal andere gebieden ingrijpt. Daarom valt er veel te winnen bij het " "installeren van goede praktijken voor het beheer van aanpassingen aan " "configuraties. Ook automatisering valt aan te bevelen indien u een grotere " "stabiliteit wenst, of toegang tot bepaalde diensten tijdens specifieke " "periodes." #. type: Content of: <article><section><section><section><title> msgid "Tools for configuration management" msgstr "Instrumenten voor configuratiebeheer" #. type: Content of: <article><section><section><section><para> msgid "As mentioned under Check list one may use" msgstr "Zoals vermeld werd onder Checklist, kan men gebruik maken van" #. type: Content of: <article><section><section><section><itemizedlist><listitem><para> msgid "" "Saving the configuration files in a version-control system, for example " "subversion." msgstr "" "het opslaan van de configuratiebestanden in een systeem voor versiebeheer, " "bijvoorbeeld subversion." #. type: Content of: <article><section><section><section><itemizedlist><listitem><para> msgid "Wiki for storing documentation of setup and wizards" msgstr "" "een wiki voor het opslaan van documentatie over instellingen en van wizards" #. type: Content of: <article><section><section><section><itemizedlist><listitem><para> msgid "" "Use a common directory for operational documentation on the internet, " "maintained by Skolelinux/Debian edu staff in the schools." msgstr "" "een gemeenschappelijke map op het internet met operationele documentatie die " "onderhouden wordt door de Skolelinux/DebianEdu-staf in de scholen." #. type: Content of: <article><section><section><title> msgid "Change Management" msgstr "Wijzigingsbeheer" #. type: Content of: <article><section><section><para> msgid "" "Many ICT services are not clever in handling changes in ICT systems. Leading " "to many disgruntled users. Surveys in the public sector in Denmark show that " "operating costs go down when you have good control on the changes. " "Therefore, it pays to involve users with training and participation related " "to the changes made." msgstr "" "Veel ICT-diensten gaan niet slim om met aanpassingen aan ICT-systemen. Dit " "leidt tot veel mistevreden gebruikers. Enquêtes in de openbare sector in " "Denemarken toonden aan dat de werkingskosten afnemen als u een goede " "controle over de aanpassingen behoudt. Daarom loont het om gebruikers met " "training en participatie te betrekken bij de doorgevoerde aanpassingen." #. type: Content of: <article><section><section><para> msgid "" "Change-messages is entirely dependent on proper processes. This applies " "regardless of whether the changes are small or big. Therefore it is " "important to have in place the right people when making changes, both to " "give training and to have people to answer questions. This becomes " "especially important when adopting new releases of software and services. " "This is independent of whether one uses free or proprietary software." msgstr "" "Wijzigingsbeheer is volledig afhankelijk van passende processen. Dit geldt " "ongeacht of het om kleine of grote wijzigingen gaat. Daarom is het " "belangrijk om de juiste mensen ter beschikking te hebben als wijzigingen " "doorgevoerd worden, zowel voor het geven van training als voor het " "beantwoorden van vragen. Dit wordt vooral belangrijk wanneer nieuwe releases " "van software en diensten ontplooid worden. Of men gebruik maakt van vrije of " "gepatenteerde software maakt daarbij geen verschil." #. type: Content of: <article><section><section><para> msgid "" "Change Management should ensure that all changes are made in a standardized " "and right manner. It is important to anchor the decision about amending at " "the appropriate level in the organisation, Standard changes can often be pre-" "approved when they are done a few times. But major changes will often " "involve a higher decision level between school management and operator." msgstr "" "Wijzigingsbeheer moet ervoor zorgen dat alle aanpassingen op een " "gestandaardiseerde en juiste wijze gebeuren. Het is van belang om de " "beslissing in verband met de aanpassing te verankeren op het gepaste niveau " "binnen de organisatie. Standaardaanpassingen kunnen vaak vooraf goedgekeurd " "worden als ze enkele malen uitgevoerd worden. Maar bij belangrijke " "wijzigingen zal de beslissing vaak op een hoger niveau tussen schooldirectie " "en ondernemer genomen worden." #. type: Content of: <article><section><section><para> msgid "" "The reason why the management should be included is that an upgrade will " "often require training of users. It may be upgrading to a new browser or a " "new version of office software. This can quickly lead to a half day training " "in what is new in a program. Such changes must be agreed with the " "management. The changes must also be done without the other parts of the " "system stops working." msgstr "" "De reden waarom de directie betrokken moet worden is dat een opwaardering " "vaak een training van gebruikers vereist. Het kan gaan om een opwaardering " "naar een nieuwe browser of een nieuwe versie van kantoorsoftware. Dit kan al " "snel gaan om een training van een halve dag over wat nieuw is in het " "programma. Over dergelijke aanpassingen moet men een akkoord van de directie " "hebben. De veranderingen moeten ook doorgevoerd worden zonder dat de andere " "onderdelen van het systeem stoppen met werken." #. type: Content of: <article><section><section><para> msgid "" "Those with responsibility for approving changes receives a so-called change " "message or RFC (Request For Change). When you have a RFC you can assess " "whether the change should be performed. Many times you have to clarify with " "management if optional changes should be made, and if so, when it will " "happen." msgstr "" "Diegenen die verantwoordelijk zijn voor het goedkeuren van wijzigingen " "ontvangen een zogenaamd wijzigingsbericht of RFC (Request For Change). Als u " "een RFC heeft, kunt u inschatten of de wijziging moet doorgevoerd worden. " "Vaak moet u met de directie uitklaren of facultatieve aanpassingen nodig " "zijn en als dit zo is, wanneer ze zullen plaats vinden." #. type: Content of: <article><section><section><para> msgid "" "By changes one must also cooperate with the school's ICT responsible. One " "must ensure that changes occur when it fits with the schools plans. To " "implement significant changes without Change Management can lead to much " "dissatisfaction and additional inquiries to the Service Desk. This would " "provide significant extra work without this being planned. In addition, it " "may lead to a change that would soon be rolled back. You fast get twice as " "much work without ending anywhere else than back to start. Had one made the " "necessary approvals, may the change be done in a planned and straightforward " "manner." msgstr "" "Bij wijzigingen moet men ook samenwerken met de ICT-verantwoordelijke van de " "school. Men moet ervoor zorgen dat de wijzigingen gebeuren wanneer dit past " "in de plannen van de school. Significante wijzigingen doorvoeren zonder " "wijzigingsbeheer kan tot veel ontevredenheid leiden en tot bijkomende vragen " "aan de servicedesk. Dit zou een significant volume extra werk betekenen dat " "niet voorzien is. Daarenboven kan dit leiden tot een wijziging die snel " "daarna teruggedraaid wordt. U krijgt algauw dubbel zoveel werk, zonder " "uiteindelijk ergens anders te belanden dan terug bij af. Had men toegewerkt " "naar de vereiste goedkeuringen, dan was de aanpassing wellicht op een " "geplande en eenvoudige manier verlopen." #. type: Content of: <article><section><section><para> msgid "" "Change Management is done to avoid more extra work than what's necessary. " "Making changes obviously requires more work, but you will get less extra " "work on the changes planned. One also avoids the need to roll back changes, " "because problems arise where users are unprepared for substantial changes." msgstr "" "Wijzigingsbeheer wordt toegepast om te vermijden dat men meer extra werk dan " "nodig krijgt. Wijzigingen aanbrengen vereist duidelijk meer werk, maar bij " "geplande veranderingen zal dit extra werk beperkter zijn. Men vermijdt " "bovendien dat wijzigingen teruggeschroefd moeten worden, omdat zich " "problemen zullen manifesteren waar gebruikers niet voorbereid worden op " "substantiële wijzigingen." #. type: Content of: <article><section><section><para> msgid "" "When you for example update the entire system to a new version, make sure " "that everyone is informed. One must look into whether those affected by the " "change need training. The right professionals must prepare it all, so there " "are no surprises." msgstr "" "Wanneer u bijvoorbeeld het volledige systeem naar een nieuwe versie " "opwaardeert, moet u ervoor zorgen dat iedereen op de hoogte is. Men moet " "nagaan of diegenen die met de wijziging te maken zullen krijgen, training " "nodig hebben. Een goede professioneel zal dit allemaal voorbereiden, zodat " "er zich geen verrassingen voordoen." #. type: Content of: <article><section><section><para> msgid "" "All responsibility must not land on the person responsible for managing " "versions of software, the release manager. Release handling is a process " "which preferably should work with changes that contains many minor changes. " "This usually happens when rolling out new systems and services, or the " "upgrading of the entire system to a new version." msgstr "" "Niet alle verantwoordelijkheid moet terecht komen bij de persoon die " "verantwoordelijk is voor het versiebeheer van de software, de " "releasemanager. De afhandeling van een release is een proces dat bij " "voorkeur werkt met aanpassingen die vele kleine wijzigingen omvatten. Dit " "komt gewoonlijk voor wanneer nieuwe systemen en diensten uitgerold worden of " "bij het opwaarderen van het hele systeem naar een nieuwe versie." #. type: Content of: <article><section><section><section><title> msgid "Activities" msgstr "Activiteiten" #. type: Content of: <article><section><section><section><itemizedlist><listitem><para> msgid "" "See change message, or RFC (Request For Change) above, and check it also has " "got a unique number." msgstr "" "Zie de wijzigingsmelding of RFC (Request For Change) hierboven en controleer " "ook of deze een uniek nummer gekregen heeft." #. type: Content of: <article><section><section><section><itemizedlist><listitem><para> msgid "Prioritize and categorize the changes" msgstr "Stel prioriteiten op en werk met categorieën van aanpassingen" #. type: Content of: <article><section><section><section><itemizedlist><listitem><para> msgid "" "Remove not possible changes. This can be done by marking them as not " "possible." msgstr "" "Verwijder niet realiseerbare veranderingen. Dit kan gebeuren door ze als " "onmogelijk te markeren." #. type: Content of: <article><section><section><section><itemizedlist><listitem><para> msgid "Give feedback to the one giving the change message" msgstr "Geef feedback aan diegene die het wijzigingsbericht uitgaf" #. type: Content of: <article><section><section><section><itemizedlist><listitem><para> msgid "" "Make sure you have a Change Advisory Board, where the change is dealt with, " "discussed and evaluated. This consulting group can be selected ICT contacts " "and operations personnel with long experience." msgstr "" "Zorg ervoor dat u beschikt over een wijzigingsadviescommissie, waar de " "verandering aangepakt, bediscussieerd en geëvalueerd wordt. Deze " "adviescommissie kan samengesteld zijn uit geselecteerde ICT-contactpersonen " "en interventiemedewerkers met een lange staat van dienst." #. type: Content of: <article><section><section><section><itemizedlist><listitem><para> msgid "" "Coordinate changes with the Release Management which handle different " "versions of applications and services." msgstr "" "Coördineer wijzigingen met het releasebeheer dat zich bezighoudt met de " "verschillende versies van toepassingen en diensten." #. type: Content of: <article><section><section><section><itemizedlist><listitem><para> msgid "Look over and finish the changing message (RFC)" msgstr "Herlees en werk het wijzigingsbericht (RFC) af" #. type: Content of: <article><section><section><section><itemizedlist><listitem><para> msgid "" "Remember to save modified configurations in the repository for configuration " "files." msgstr "" "Denk eraan om gewijzigde configuraties op te slaan in het depot van " "configuratiebestanden." #. type: Content of: <article><section><section><section><itemizedlist><listitem><para> msgid "Reports" msgstr "Raporteren" #. type: Content of: <article><section><section><section><para> msgid "" "Even what may look like a small insignificant change message can have major " "consequences for if the change is implemented. We have examples of schools " "that have a stable Debian Edu network where all the programs work. A test " "version of a popular program crashing constantly, is installed, and Debian " "Edu get blamed." msgstr "" "Zelfs wat er kan uitzien als een kleine en onbeduidende wijzigingsmelding, " "kan bij de implementatie ervan grote consequenties hebben. We hebben " "voorbeelden meegemaakt van scholen met een stabiel netwerk van Debian Edu " "waarin alle programma's werken. Van een populair programma wordt op een " "gegeven moment een testversie geïnstalleerd dat voortdurend crasht en de " "schuld ervoor wordt op Debian Edu geschoven." #. type: Content of: <article><section><section><section><para> msgid "" "An example is schools that have installed the test version of the latest " "OpenOffice.org before the program was finally finished. Several thought it " "could be fun and try out. The problem is that the test editions are usually " "released to find errors and instability in applications. They are not " "intended for production use" msgstr "" "Een voorbeeld zijn de scholen waar de testversie van de recentste uitgave " "van OpenOffice.org geïnstalleerd werd voordat het programma volledig klaar " "was. Velen dachten dat het leuk kon zijn om de nieuwste versie uit te " "proberen. Het probleem is dat testuitgaves gewoonlijk uitgebracht worden om " "op het spoor te komen van fouten en onstabiele functies in de toepassing. Ze " "zijn niet bedoeld om in een productieve omgeving gebruikt te worden." #. type: Content of: <article><section><section><section><para> msgid "" "In production, the general rule is that you don't install test versions of " "software. Most operators recommend using the next to latest version of a " "program intended for production. After 6-12 months are usually the worst " "errors picked out of a new main version of an application." msgstr "" "In een werkomgeving is de algemene regel dat u geen testversies van software " "installeert. De meeste operatoren raden aan om de voorlaatste versie van een " "toepassingsprogramma te gebruiken voor productiedoeleinden. Meestal zijn na " "6-12 maanden de ergste fouten weggefilterd uit een nieuwe hoofdversie van " "een programma." #. type: Content of: <article><section><section><section><para> msgid "" "It means one often wait until summer before updating to a program that were " "reissued just before New Year. This fits well with the school year. The " "alternative may be instability and irritated users. Therefore the advisory " "group plays a key role when done small or large changes." msgstr "" "Dit betekent dat men vaak tot de zomer wacht voor men opwaardeert naar een " "programma dat juist voor Nieuwjaar een nieuwe uitgifte gekend heeft. Dit " "past goed bij een schooljaar. Het alternatief zou instabiliteit kunnen " "betekenen en geïrriteerde gebruikers. Om die reden speelt de adviesgroep een " "sleutelrol bij het doorvoeren van kleine en grote wijzigingen." #. type: Content of: <article><section><section><title> msgid "Release Management" msgstr "Uitgavebeheer" #. type: Content of: <article><section><section><para> msgid "" "Release handling is management and planning activities preparing for wanted " "changes. The changes can be small or large, where large changes can consist " "of many smaller changes. Release management goes on before initiating the " "actual job of installing software and hardware into production." msgstr "" "De afwikkeling van een release draait om beheers- en planningsactiviteiten " "ter voorbereiding van de gewenste veranderingen. De wijzigingen kunnen klein " "of groot zijn, waarbij grote wijzigingen kunnen bestaan uit vele kleinere " "aanpassingen. Uitgavebeheer speelt zich af voor men begint aan de eigenlijke " "fase van het installeren van software en hardware in de werkomgeving." #. type: Content of: <article><section><section><para> msgid "" "First the planning and testing of new releases are carried out. Then it all " "is rolled out it into production. Deployment is part of the infrastructure " "management. The procedure is to implement what is planned, tested and is " "ready within the systems for Configuration Management. Once everything is " "planned, tested and configurations are stored, then roll out the solution in " "production." msgstr "" "Eerst wordt het plannen en uittesten van nieuwe uitgaves doorgevoerd. Daarna " "wordt alles ontplooid in de werkomgeving. Het ontplooien maakt deel uit van " "het infrastructuurbeheer. De procedure komt neer op het toepassen in de " "systemen voor configuratiebeheer van wat gepland en getest werd en klaar " "gebleken is. Nadat alles gepland en getest werd en de configuraties " "opgeslagen zijn, wordt de oplossing uitgerold in de werkomgeving." #. type: Content of: <article><section><section><para> msgid "" "Usually, many service providers and suppliers are involved. This applies " "both to the acquisition of machines, the software used, and the recommended " "configurations. Good resource planning is crucial to package and distribute " "a new release in a good way for users. Cutting corners in this area can lead " "to equipment that doesn't work, or that goes unused because of deficiencies " "in the installation." msgstr "" "Gewoonlijk zijn veel dienstverleners en leveranciers bij het proces " "betrokken. Dit geldt zowel voor het aanschaffen van machines als voor de " "gebruikte software en de aanbevolen configuraties. Een goede " "middelenplanning is cruciaal om een nieuwe uitgave op een voor gebruikers " "goede manier te verpakken en te verdelen. Nonchalance op dit vlak kan leiden " "tot uitrusting die niet werkt of ongebruikt blijft ten gevolge van " "onvolkomenheden in de installatie." #. type: Content of: <article><section><section><para> msgid "" "Release Management takes a comprehensive approach by the change in a " "service, and ensure that all parts of a publication is seen in context. This " "applies to both technical and non-technical factors." msgstr "" "Uitgavebeheer heeft een omvattende benadering nodig bij het veranderen van " "een dienst en dat moet ervoor zorgen dat alle onderdelen van een uitgave in " "hun context gezien worden. Dit geldt zowel voor de technische als de niet-" "technische aspecten." #. type: Content of: <article><section><section><section><title> msgid "Basic" msgstr "Elementaire zaken" #. type: Content of: <article><section><section><section><para> msgid "" "As you can see, for computers, software and network to work as planned, " "release-management is crucial. Proper handling of releases prevents " "disruptions. New releases or changes can be introduced while operations " "continue as normal, without interruption or reduction in quality." msgstr "" "Zoals u kunt zien is uitgavebeheer wezenlijk willen computers, software en " "netwerken werken zoals voorzien. Een juiste afhandeling van releases " "voorkomt storingen. Nieuwe uitgaven of wijzigingen kunnen geïntroduceerd " "worden terwijl alles normaal blijft werken, zonder onderbreking of " "kwaliteitsvermindering." #. type: Content of: <article><section><section><section><para> msgid "" "Implementing changes or new releases can be compared to building a new road. " "Cars must still get past even if you build a new road on top of the old. " "Good signs must be in place. One must also have the necessary resources to " "rebuild the road. If you lack the resources to make changes, it's better to " "let it be." msgstr "" "Veranderingen of nieuwe uitgaven doorvoeren kan vergeleken worden met het " "bouwen van een nieuwe weg. Wagens moeten nog altijd voorbij kunnen, ook als " "u een nieuwe weg aanlegt bovenop de bestaande. Er moet goede signalisatie " "aanwezig zijn. Men moet ook de vereiste middelen hebben om de weg opnieuw " "aan te leggen. Indien u niet over de middelen beschikt om veranderingen door " "te voeren, is het beter om de dingen zo te laten." #. type: Content of: <article><section><section><section><para> msgid "" "Some might think that proper release management is boring as one doesn't get " "to implement the latest version every time something new is released. But " "often the operations department lacks the resources to handle a flood of " "complaints should an upgrade fail. High uptime requires established " "technology, as said by Linux expert David Elboth in the Linux Magazine " "(1/2004). He writes:" msgstr "" "Sommigen zouden kunnen denken dat releasemanagement vervelend is, aangezien " "men telkens wanneer iets nieuws uitgebracht wordt, niet altijd de meest " "recente versie mag ontplooien. Maar dikwijls beschikt het " "interventiedepartement niet over de nodige middelen om een stortvloed aan " "klachten op te vangen, mocht een opwaardering mislukken. Een hoge mate van " "betrouwbaarheid vereist het gebruik van degelijke technologie, zoals Linux-" "expert David Elboth in het Linux Magazine (1/2004) stelde. Hij schrijft:" #. type: Content of: <article><section><section><section><itemizedlist><listitem><para> msgid "" "The more you demand of the system the more stringent are the requirements of " "the individual components. High requirements for uptime results also show " "that the choices you are left with are old technology. Only empirical data " "over time can say anything about downtime. We have all noticed how far " "behind are Red Hat and !SuSE with their server products." msgstr "" "Hoe hogere eisen u stelt aan het systeem, des te dwingender zijn de " "vereisten die aan de afzonderlijke componenten ervan gesteld worden. Bij " "hoge betrouwbaarheidseisen blijken de beschikbare keuzemogelijkheden beperkt " "tot oudere technologieën. Enkel empirische gegevens kunnen na verloop van " "tijd iets zeggen over de frequentie van storingen. We hebben allemaal kunnen " "vaststellen hoe ver Red Hat en !SuSE met hun serverproducten achterop lopen." #. type: Content of: <article><section><section><section><para> msgid "" "To get few complaints, with a stable and reliable environment, requires " "solid release management. Alternatively, a bunch of complaints and " "dissatisfied users emerge, caused by installing insufficiently tested " "cutting-edge software. Amateurs have a tendency to underestimate the " "consequences of software upgrades. If something works fine on your home " "computer, it does not mean that this will work in a wide network with 500 " "client computers and 3200 users." msgstr "" "Wilt u weinig klachten krijgen dankzij een stabiele en betrouwbare omgeving, " "dan is degelijk uitgavebeheer vereist. Anders krijgt men af te rekenen met " "een hoop klachten en steken ontevreden gebruikers de kop op omdat " "onvoldoende getest allermodernste software geïnstalleerd wordt. Amateurs " "hebben de neiging de consequenties van softwareopwaarderingen te " "onderschatten. Indien iets goed werkt op uw persoonlijke computer, betekent " "dat nog niet dat dit zal werken in een groot netwerk met 500 client-" "computers en 3200 gebruikers." #. type: Content of: <article><section><section><section><title> msgid "Definitive Software Library (DSL)" msgstr "Programmatuurbibliotheek (Definitive Software Library - DSL)" #. type: Content of: <article><section><section><section><para> msgid "" "A software archive in an operational context is a collection of original " "copies of the software in use. If you use Skolelinux 2.0, this is the " "software package. The phrase software archive is used differently in some " "other contexts, especially among programmers. When it comes to operations, " "we would be talking about the original software package of a particular " "version which is used for the installation." msgstr "" "In een bedrijfscontext is een softwarearchief een verzameling originele " "versies van de in gebruik zijnde software. Indien u gebruik maakt van " "Skolelinux 2.0 is dat het softwarepakket. In sommige andere contexten, in " "het bijzonder onder programmeurs, wordt de uitdrukking softwarearchief in " "een andere betekenis gebruikt. In de operationele praktijk bedoelen we er " "het originele softwarepakket in een bepaalde versie mee, zoals dat gebruikt " "wordt om de installatie uit te voeren." #. type: Content of: <article><section><section><section><para> msgid "" "By using free software, the software archive may be Skolelinux 2.0 plus the " "extra programs you have added from various sources. There may be certain " "versions of Macromedia Flash, Java and decoders which make it possible to " "run national tests in the browser, or to watch broadcasts from a national TV " "station." msgstr "" "Bij het gebruik van vrije software zou het softwarearchief kunnen bestaan " "uit Skolelinux 2.0 plus de extra programma's die je er uit andere bronnen " "hebt aan toegevoegd. Het zou bepaalde versies van Macromedia Flash, Java en " "decoders kunnen bevatten die het mogelijk maken om in de browser nationale " "tests af te nemen of uitzendingen van een nationaal TV-station te bekijken." #. type: Content of: <article><section><section><section><para> msgid "" "If you plan to upgrade to the next version of Debian Edu when released, this " "new version shall be the main program archive. The new archive shall also " "include appropriate versions of all additional applications beyond Debian " "Edu." msgstr "" "Indien u van plan bent op te waarderen naar de volgende versie van Debian " "Edu wanneer deze uitgebracht wordt, zal deze nieuwe versie het centrale " "gedeelte van het programma-archief uitmaken. Het nieuwe archief zal ook de " "gepaste versies bevatten van alle extra toepassingen naast Debian Edu." #. type: Content of: <article><section><section><section><para> msgid "" "Set-up files customized or created locally by the operations department are " "not included in the main program archive. Configurations are saved " "separately in a version-control system or database." msgstr "" "Aangepaste of lokaal door het interventiedepartement gecreëerde " "instellingenbestanden worden niet opgenomen in het centrale programma-" "archief. Configuraties worden apart bewaard in een versiecontrolesysteem of " "een database." #. type: Content of: <article><section><section><section><title> msgid "Database for configurations and hardware" msgstr "Database voor configuraties en hardware" #. type: Content of: <article><section><section><section><para> msgid "" "As mentioned in the chapter on configuration management, you must create a " "database or a version-controlled directory to take care of set-up files. One " "should also keep track of all computers, what kinds of machines are in use, " "performance, and unique standard addresses on the network cards (MAC " "addresses)." msgstr "" "Zoals vermeld in het hoofdstuk over configuratiemanagement, moet u een " "database of een onder versiecontrole geplaatste map aanmaken om zorg te " "dragen voor configuratiebestanden. Men moet ook een overzicht bijhouden van " "alle computers, welk soort machines in gebruik zijn, hun rendement en de " "unieke standaardadressen van hun netwerkkaarten (MAC=addressen)." #. type: Content of: <article><section><section><section><para> msgid "" "There are many reasons to have an overview of the equipment. One of the main " "reasons is to keep track of how many machines are in operation, how many are " "not in use and how many are being repaired. Another reason is planning for " "upgrades." msgstr "" "Er zijn veel redenen om een overzicht te behouden over de uitrusting. Een " "van de belangrijke redenen is om een overzicht te hebben over hoeveel " "machines in gebruik zijn, hoeveel er niet gebruikt worden en hoeveel er in " "reparatie zijn. Een andere reden is de planning van opwaarderingen." #. type: Content of: <article><section><section><section><informaltable><tgroup><tbody><row><entry><para> msgid "Build management" msgstr "Bouwbeheer" #. type: Content of: <article><section><section><section><para> msgid "" "A variety of applications in addition to browser and office suite are " "installed in schools. Educational programs for learning, browser plug-ins, " "and programs for multimedia are needed. The systems also have network set-up " "and changed settings in specific programs. When you have many servers and " "perhaps thousands of clients, the need for effective tools for deployment, " "soon makes itself felt. Such tools are standard in Debian Edu." msgstr "" "Behalve een browser en een bureausoftwaresuite wordt nog een verscheidenheid " "aan toepassingen geïnstalleerd in scholen. Men heeft onderwijsprogramma's in " "functie van de opleiding, browserplug-ins en programma's voor " "multimediatoepassingen nodig. De systemen worden ook gekenmerkt door hun " "netwerkopstelling en er zijn aangepaste instellingen voor specifieke " "programma's. Indien u veel servers heeft en misschien duizenden " "clientcomputers, laat de behoefte aan effectieve hulpmiddelen voor de " "ontplooiing zichzelf snel voelen. Dergelijke hulpmiddelen zitten standaard " "in Debian Edu." #. type: Content of: <article><section><section><section><para> msgid "" "Build management is about ensuring that you always install the required " "software packages, services and proper settings both of individual programs " "and for the network. Many people have heard about the so-called \"images\". " "One installs the operating system with all needed programs and configures " "the network. Then one uses an image program to make a copy of the hard disk. " "This \"disk image\" can then be copied to other computers." msgstr "" "Bouwbeheer draait om er zorg voor dragen dat altijd de vereiste " "softwarepakketten geïnstalleerd worden evenals de vereiste diensten en de " "passende instellingen voor zowel individuele programma's als voor het " "netwerk. Veel mensen hebben over de zogenaamde \"images\" gehoord. Men " "installeert het besturingssysteem met alle vereiste programma's en " "configureert het netwerk. Daarna gebruikt men een image-programma om een " "kopie te maken van de harde schijf. Dit \"schijf-image\" kan dan naar andere " "computers gekopieerd worden." #. type: Content of: <article><section><section><section><para> msgid "" "It is not necessary to build such disk images. Debian Edu is based on Debian " "which has an excellent package management system. There is no need to " "compile applications, as ready-made packages can be installed directly from " "the Internet. It is enough to work out what changes you want to the default " "set-up of Debian Edu or the main program archive in use. Then you make one " "or more scripts to run on each machine that get everything installed and set " "up." msgstr "" "Het is niet nodig om dergelijke schijfimages te bouwen. Debian Edu is " "gebaseerd op Debian dat beschikt over een excellent systeem voor " "pakketbeheer. Het compileren van toepassingen is niet nodig, aangezien " "klaargemaakte pakketten rechtstreeks vanaf het internet geïnstalleerd kunnen " "worden. Het volstaat om uit te maken welke aanpassingen u wenst ten opzichte " "van de standaardopstelling van Debian Edu of het centrale programma-archief " "waarmee gewerkt wordt. Daarna maakt u een of meer scripts die op elke " "machine uitgevoerd moeten worden, zodat alles geïnstalleerd en ingesteld " "wordt." #. type: Content of: <article><section><section><section><para> msgid "" "For most situations, scripting is an easy way to \"build\" and roll out " "programs and configurations. But there are situations where building disk " "images may be the solution, e.g. for installation on many laptops." msgstr "" "In de meeste situaties is het werken met scripts een gemakkelijke manier om " "programma's en configuraties te \"bouwen\" en uit te rollen. Maar er bestaan " "situaties waarin het bouwen van schijfimages de oplossing kan zijn, bijv. " "voor een installatie op een groot aantal laptops." #. type: Content of: <article><section><section><section><para> msgid "" "As demonstrated, handling the build process is about facilitating deployment " "on many computers. In exceptional cases, this may involve building a tailor-" "made Debian package. But in most situations, everything is ready-packaged. " "Then you must write and deploy a script which installs additional programs " "and certain settings. One can also create disk images if you have many " "similar machines, such as laptops for all students." msgstr "" "Zoals gezegd draait het bouwproces om het faciliteren van een uitrol op veel " "computers. In uitzonderlijke gevallen komt daar het bouwen van een op maat " "gemaakt Debian pakket bij kijken. Maar in de meeste gevallen is alles vooraf " "verpakt beschikbaar. Dan dient u een script te schrijven en uit te rollen " "dat extra programma's en bepaalde instellingen installeert. U kunt ook disk-" "images creëren als u veel identieke machines heeft, zoals een laptop voor " "elke student." #. type: Content of: <article><section><section><section><title> msgid "Testing" msgstr "Uittesten" #. type: Content of: <article><section><section><section><para> msgid "" "It is essential to test new applications, configurations, and new services " "before they are put into production. Several schools have experienced " "instability when they have installed software without making the necessary " "adjustments. Therefore it is crucial to test changes in configurations or " "new versions of the software before the change is made on all machines." msgstr "" "Het is essentieel dat nieuwe toepassingen, configuraties en nieuwe diensten " "uitgetest worden vooraleer ze in een werkomgeving ingezet worden. " "Verschillende scholen werden met instabiliteit geconfronteerd nadat ze " "software installeerden zonder de noodzakelijke afstelling ervan. Daarom is " "het essentieel om wijzigingen aan configuraties of nieuwe versies van " "software te testen voor de aanpassing op alle machines doorgevoerd wordt." #. type: Content of: <article><section><section><section><para> msgid "Testing generally takes place in three steps." msgstr "Het testen gebeurt over het algemeen in drie stappen." #. type: Content of: <article><section><section><section><itemizedlist><listitem><para> msgid "" "First, do an installation of the changes on a test network. This is " "technical testing to check that everything functions in a system without " "users. Take care to include all changes in the configuration files." msgstr "" "Vooreerst doet men een installatie van de aanpassingen op een testnetwerk. " "Dit is een technische test om na te gaan of alles functioneert in een " "systeem zonder gebruikers. Zorg ervoor om alle aanpassingen op te nemen in " "de configuratiebestanden." #. type: Content of: <article><section><section><section><itemizedlist><listitem><para> msgid "" "When you are sure that everything works on the technical side, try " "installing the solution in one school. It is very important to book the " "testing with the school's ICT contact. Users must also be fully briefed on " "changes made for the sake of testing. Take care to preserve current " "adjustments in the set-up files, which may have been made in the course of " "normal maintenance." msgstr "" "Als u zeker weet dat alles werkt vanuit technisch oogpunt bekeken, probeert " "u vervolgens de oplossing op één school te installeren. Het is heel " "belangrijk om deze fase van uittesten te bespreken met de ICT-contactpersoon " "van de school. Ook gebruikers moeten volledig ingelicht worden over de " "aanpassingen die voor de test gedaan zullen worden. Zorg ervoor om de " "huidige aanpassingen aan instellingenbestanden, die misschien tijdens " "routineonderhoudswerkzaamheden ingevoerd werden, op te slaan." #. type: Content of: <article><section><section><section><itemizedlist><listitem><para> msgid "" "When you are sure everything works, you can roll out the solution to all " "schools. It is easiest to create a script that simplifies upgrading of " "software packages, services and configurations." msgstr "" "Wanneer u zeker weet dat alles werkt, kunt u de oplossing in alle scholen " "uitrollen. Het eenvoudigst is om een script te maken dat het opwaarderen van " "softwarepakketten, diensten en configuraties makkelijker maakt." #. type: Content of: <article><section><section><section><informaltable><tgroup><tbody><row><entry><para> msgid "Fall-back solution" msgstr "Terugvaloptie" #. type: Content of: <article><section><section><section><para> msgid "" "Much can go wrong during a new installation or upgrade. Therefore, one must " "have ready a fall-back solution. This lets one quickly get back to the " "system as it was before the upgrade. In technical terms, this is called roll-" "back." msgstr "" "Tijdens een nieuwe installatie of een opwaardering kan er veel fout lopen. " "Daarom moet men een terugvaloptie achter de hand hebben. Dit laat u toe om " "snel terug te keren naar het systeem zoals het was voor de opwaardering. In " "technische termen wordt dit benoemd als terugrollen." #. type: Content of: <article><section><section><section><para> msgid "" "When rolling back it is absolutely essential to have the previous version of " "the software archive and configuration files ready. This means that you can " "install for example Edu 1.0 in under an hour, and put in place the " "appropriate configuration files." msgstr "" "Bij het terugrollen is het absoluut van essentieel belang om de vorige " "versie van het softwarearchief en van de configuratiebestanden bij de hand " "te hebben. Dit betekent bijvoorbeeld dat u in minder dan een uur Edu 1.0 " "kunt installeren en de passende configuratiebestanden op hun plaats kunt " "zetten." #. type: Content of: <article><section><section><section><para> msgid "" "But roll-back takes time. Therefore, it may be prudent to have a server " "ready with the previous version of the software, the right configurations, " "and a recent copy of the users' home directories. This server can quickly " "replace any machines on which the upgrade does not work according to plan. " "Having server machines in reserve can ensure high availability even if " "something goes wrong." msgstr "" "Maar terugrollen vraagt tijd. Daarom kan het voorzichtig zijn om een server " "klaar te hebben met de vorige versie van de software, de juiste " "configuraties en een recente kopie van de persoonlijke mappen van de " "gebruikers. Deze server kan snel een eventuele machine waarop de " "opwaardering niet volgens plan verloopt, vervangen. Servercomputers in " "reserve hebben kan zorgen voor een hoge graad van operationaliteit, zelfs " "als er iets fout gaat." #. type: Content of: <article><section><section><section><title> msgid "Advantages and possible problems" msgstr "Voordelen en mogelijke problemen" #. type: Content of: <article><section><section><section><para> msgid "" "The advantage of having records of the software in production can't be " "underestimated. Many rely on having the software on their respective CDs and " "DVDs. This a inefficient method of distribution. To save time and trouble " "all the software in Debian Edu is available online." msgstr "" "Het kan niet onderschat worden welk voordeel het biedt om een register te " "hebben met de software die in gebruik is. Velen betrouwen op het feit dat ze " "de software ter beschikking hebben op hun respectieve CD's en DVD's. Dit is " "echter een inefficiënte distributiemethode. Om tijd en moeite te sparen is " "al de software in Debian Edu online beschikbaar." #. type: Content of: <article><section><section><section><para> msgid "" "Your operations department can create a copy of the Debian Edu archive on a " "central server. From here, all the software can quickly and smoothly be " "installed on other machines. The advantage is that your ICT service has a " "constant overview of the versions of the software they have made available " "to schools. This also prevents the installation of software that has not " "been reviewed by the Change Management." msgstr "" "Uw interventieafdeling kan op een centrale server een kopie maken van het " "archief van Debian Edu. Van daaruit kan alle software snel en vlot " "geïnstalleerd worden op andere machines. Het voordeel is dat uw ICT-dienst " "een permanent overzicht heeft over de versies van de software die ze ter " "beschikking gesteld hebben aan de scholen. Dit vermijdt ook het installeren " "van software die niet nagekeken werd door het wijzigingsbeheer." #. type: Content of: <article><section><section><section><para> msgid "" "There may be considerable problems if you do not maintain the software " "archive and configurations. It might happen as well that one makes mistakes " "with a configuration or software package. Then this gets rolled out to all " "machines. In addition, some schools may install insufficiently tested " "software or use beta releases in production. So one must have good processes " "and have someone to take responsibility for maintenance of the program " "archive and configurations." msgstr "" "Er kunnen zich aanzienlijke problemen manifesteren indien u het " "softwarearchief en de configuratie-instellingen niet onderhoudt. Het kan ook " "gebeuren dat men een fout maakt bij een configuratie of een softwarepakket. " "Dan wordt die naar alle machines uitgerold. Daarenboven kunnen sommige " "scholen onvoldoende geteste software installeren of bèta-releases gebruiken " "in hun werkomgeving. Men moet dus over goede processen beschikken en over " "iemand die verantwoordelijk is voor het onderhoud van het programma-archief " "en de configuratie-instellingen." #. type: Content of: <article><section><section><section><para> msgid "" "It may seem like one needs a lot of extra things in place in order to " "install and maintain the services and programs that are in use. However, if " "you skip the tools that provide management of upgrades, you give yourself a " "lot of extra work. The ICT service must spend a lot of time on manual " "installation on each machine. The danger of making mistakes increases. When " "things do not work you get disgruntled users, and much time is spent fixing " "problems." msgstr "" "Het kan erop lijken dat men een heleboel zaken voorhanden moet hebben om de " "in gebruik zijnde diensten en programma's te installeren en te onderhouden. " "Indien u echter de hulpmiddelen die het mogelijk maken om controle te houden " "over een opwaardering, links laat liggen, bezorgt u zichzelf een boel extra " "werk. De ICT-dienst moet dan een boel tijd spenderen aan het handmatig " "installeren van elke machine afzonderlijk. Het gevaar neemt dan toe dat er " "fouten gemaakt worden. Als bepaalde zaken niet werken, krijgt u misnoegde " "gebruikers en moet u veel tijd spenderen aan het repareren van problemen." #. type: Content of: <article><section><section><section><para> msgid "" "Many of those administrating big IT systems have inadequate plans for the " "upcoming changes. Some have no plans at all, but just upgrading the software " "to the latest releases. Changes made can be perceived as problematic for " "some users, because functions they are comfortable with could change " "location on the user interface. For operations it can go completely wrong. " "For example when they tried upgrading from older to newer version of Windows " "in the Arendal municipality, mostly everything stopped working. The IT " "department said they had several computer programs that were held together " "with \"wire and tape.\" It took half a year to clean it up." msgstr "" "Velen die uitgebreide IT-systemen beheren hebben geen adequate plannen voor " "aanpassingen die te gebeuren staan. Sommigen hebben helemaal geen plan, maar " "waarderen de software gewoon op naar de laatste release. Doorgevoerde " "wijzigingen kunnen door sommige gebruikers als problematisch ervaren worden, " "omdat functies waarmee ze vertrouwd waren naar een andere plaats in de " "gebruikersinterface verplaatst werden. De goede werking kan volledig in het " "honderd lopen. Toen men bijvoorbeeld in de gemeente Arendal probeerde op te " "waarderen van een oudere naar een meer recente versie van Windows, stopte " "ongeveer alles met werken. Het IT-departement vertelde dat men verschillende " "computerprogramma's \"met haken en ogen\" aan elkaar hangen had. Het heeft " "een half jaar gevergd om alles op te ruimen." #. type: Content of: <article><section><section><section><para> msgid "" "The reason for planning before implementing changes is to avoid weeks or " "months of delay due to problems. The time used for planning is quickly " "regained because one avoids additional problems. There will always be people " "who say they have had no problems with ad hoc changes in the systems; but " "closer examination reveals that there are problems after such changes, they " "merely don't get communicated." msgstr "" "De reden waarom er gepland moet worden voor het uitvoeren van aanpassingen " "is om te vermijden dat er weken of maanden vertraging ontstaat ten gevolge " "van problemen. De tijd die geïnvesteerd wordt in planning, wordt snel " "teruggewonnen doordat extra problemen vermeden worden. Er zullen altijd " "mensen zijn die beweren dat ze geen problemen gehad hebben met ad hoc " "aanpassingen aan het systeem. Een nader onderzoek toont echter aan dat er " "zich na dergelijke wijzigingen problemen manifesteren, maar dat ze alleen " "niet gecommuniceerd worden." #. type: Content of: <article><section><section><section><para> msgid "" "In our eyes, ad-hoc solutions are only a detour through changes, and only an " "emergency measure. An ad-hoc solution is like a temporary repair with \"wire " "and tape.\" One must in due course clean up such solutions to ensure stable " "operations without constant surprises. Skipping a planning phase leads to " "many more ad hoc solutions, and several operational problems when changes or " "upgrades are done. Therefore it is essential that professionals and " "management understand the value of a good planned process for changes." msgstr "" "In onze ogen zijn ad-hocoplossingen bij een veranderingsproces niet meer of " "minder dan omwegen die enkel nuttig zijn als noodmaatregel. Een ad-" "hocoplossing is als een tijdelijke reparatie die met \"haken en ogen\" aan " "elkaar hangt. Mettertijd moet men dergelijke oplossingen opruimen om een " "stabiele werking te garanderen zonder voortdurende verrassingen. Een " "planningsfase overslaan leidt tot meer ad-hocoplossingen en tot " "verschillende functioneringsproblemen wanneer wijzigingen of opwaarderingen " "doorgevoerd worden. Om die reden is het essentieel dat de beroepskrachten en " "de directie de waarde begrijpen van een goed gepland veranderingsproces." #. type: Content of: <article><section><section><section><para> msgid "" "Therefore, we recommend that you convene a meeting for planning, and make a " "stepwise plan for changes in the system. A stepwise plan will naturally vary " "according to the change. Upgrading the OpenOffice.org suite is quite " "different from upgrading the whole system. When upgrading to a new office " "application, a 2-3 hour tour of the office suite may be enough for the " "teacher in each school. When upgrading the entire system one must both " "provide user training and test that the technical details work as intended." msgstr "" "Daarom bevelen we aan dat u een planningsvergadering belegt en een " "fasegewijs plan ontwikkelt voor aanpassingen aan het systeem. Het fasegewijs " "plan zal natuurlijk verschillen naargelang de aanpassing. Het opwaarderen " "van de OpenOffice.org-suite is nogal verschillend van een opwaardering van " "het hele systeem. Bij een opwaardering naar een nieuwe kantoortoepassing, " "kan in elke school een rondleiding door de kantoorsuite voor de leerkrachten " "gedurende 2-3 uur volstaan. Bij het opwaarderen van het volledige systeem " "moet men zowel voorzien in een training voor de gebruikers en moet men " "uittesten dat op technisch vlak alles naar wens functioneert." #. type: Content of: <article><section><section><section><para> msgid "" "The main point is that it is straightforward when it comes to planning and " "implementation. Studies show that those who plan properly and ensure that " "people have the right skills, have lower operating costs for the operations." msgstr "" "Het belangrijkste gegeven is dat planning en uitvoering simpel zijn. " "Onderzoekingen tonen aan dat wanneer men behoorlijk plant en zorgt dat de " "mensen over de juiste vaardigheden beschikken, de werkzaamheden een " "geringere kostprijs hebben." #. type: Content of: <article><section><section><section><para> msgid "" "It is crucial to plan new releases. Most modifications of the system should " "be clarified with the management. The following list of activities is " "designed to support the upgrades in a planning and implementation phase." msgstr "" "Het is essentieel om nieuwe releases te plannen. De meeste aanpassingen aan " "het systeem moeten met de directie uitgeklaard worden. De volgende lijst van " "werkzaamheden werd ontwikkeld ter ondersteuning van de plannings- en " "implementatiefase van opwaarderingen."
Attachment:
signature.asc
Description: This is a digitally signed message part