Woordenlijst Engels-Nederlands
Hallo Frans,
Ik heb je berichten van 29 november 2017 gelezen. Hieronder zal ik eerst
ingaan op je bericht van 11.54 uur en daarna op je bericht van 15.38
uur.
ABORTING
Op 13 november 2017 stelde je voor om 'aborting' te vertalen met 'er
wordt gestopt', met als toelichting dat 'aborting' geen infinitief is.
Op 27 november 2017 heb ik aangegeven dat mijn vertaling gebaseerd is
op het Van Dale Middelgroot woordenboek Engels-Nederlands (2009) en
betrekking heeft op de gerund.
Je reactie van 29 november 2017 is drieledig. Je gaat ten eerste akkoord
met mijn uitleg. Je noemt ten tweede de zin "unrecoverable fatal error,
aborting" uit het pakket dpkg.
In deze zin is 'aborting' een tegenwoordig deelwoord en het enige woord
van een beknopte bijzin. Mijn vertaling zou luiden 'Een onherstelbare
fatale fout is opgetreden, het programma wordt daarom afgebroken.'. De
strikte vertaling is echter 'Een onherstelbare fatale fout is
opgetreden,
ik ga mijzelf daarom voortijdig afbreken.'.
Je schrijft ten derde dat je voorstel ertoe strekte geen gebruik te
maken van de infinitief en dat je daarover een reactie mist.
De bovenstaande zin uit dpkg is een goed voorbeeld, die aanleiding geeft
mijn vertaling uit te breiden met 'wordt voortijdig afgebroken'.
Het voorbeeld is echter geen aanleiding mijn vertaling 'voortijdig
afbreken' te laten vervallen. Daarmee is het ook geen aanleiding mijn
gebruik van de infinitief te laten vervallen.
Ik vermoed nu dat de door jou voorgestelde vertaling 'er wordt gestopt'
betrekking heeft op de bovenstaande zin uit dpkg. 'er wordt gestopt' is
dan niet een vertaling van 'aborting' die ik van de hoogste kwaliteit
vind. 'stoppen' in de betekenis van 'ophouden met' is betekenis 11 en
'afbreken' in de betekenis van 'plotseling ophouden' is betekenis 5 in
het Van Dale Groot woordenboek van de Nederlandse taal (2005).
ABOUT
Voor de redenen om 'about' uit de woordenlijst te verwijderen verwijs ik
naar de voorlaatste en laatste alinea van mijn bericht van 27 november
2017 18.00 uur.
Het is niet mijn hoogste doel om over mijn bewerking volledige
consensus te bereiken. Ik wil mijn bewerking kunnen verantwoorden,
zowel ten aanzien van jouw vragen en bezwaren als die van anderen,
gedurende de komende 5 jaar. Met consensus kan ik mijn bewerking
nooit verantwoorden: het is geen excuus.
ACCESSED
De vertaling 'toegang hebben tot' achtte ik niet correct. Dat deze
vertaling gegeven wordt in het Van Dale Middelgroot woordenboek Engels-
Nederlands (2009) bewijst niet dat de vertaling wel correct is.
In mijn bericht van 11 november 2017 deelde ik mee dat ik was begonnen
de woordenlijst Engels-Nederlands kritisch door te nemen. Uit het
bericht valt op te maken dat ik de intentie heb om als een professioneel
bewerker de gehele woordenlijst een periodieke onderhoudsbeurt te geven.
In ieder geval acht ik mij verantwoordelijk voor mijn bewerking. Die
verantwoordelijkheid betreft bovenal het verwijderen van alle fouten uit
de woordenlijst en het niet daaraan toevoegen van fouten. En die
verantwoordelijkheid kan ik alleen dragen als ik de informatie in
bronnen kan beoordelen naar mijn geweten.
Ik deelde mee dat ik was afgegaan op mijn eigen oordeel. Ik deelde mee
dat in de computertechniek 'accessed' alleen gebruikt wordt in relatie
tot een file op een station. 'the accessed file' is het benaderde
bestand.
Je poogt mijn blik te verruimen met het volgende vertaalvoorbeeld.
"The repository on ${HOST} couldn't be accessed"
"De pakketbron op ${HOST} was niet toegankelijk"
Dit is een goed voorbeeld. Ik zal mijn vertaling uitbreiden met
'couldn't be accessed = was niet toegankelijk'.
ALTERNATE
Je komt met drie voorbeelden die moeten aantonen dat een eenzijdige
vertaling niet altijd behulpzaam is.
Het spreekt echter voor zich dat een eenzijdige vertaling niet altijd
behulpzaam is.
Belangrijker is echter dat ik schreef dat ik mijn vertaling zou wijzigen
in 'afwisselen, verwisselen'. Dat zijn twee vertalingen.
Je drie voorbeelden zijn:
- An alternate port can be specified using the standard [hostname]:
[port] format.
- You can specify an alternate host name to be used as an external alias
name
- to choose an alternate operating system each time the computer boots.
In deze drie voorbeelden wordt 'alternate' in de betekenis van het
Engelse 'alternative' gebruikt. Deze betekenis wordt nog wel door
Collins Dictionary (2011) gegeven, maar niet door Van Dale Middelgroot
woordenboek Engels-Nederlands (2009). Binnen het scala van
betekenissen van 'alternate' is de betekenis ook sterk afwijkend.
Wegens bovenstaande voorbeelden zal ik mijn vertaling echter
uitbreiden met 'alternatief'.
Ik merk evenwel op dat het niet mijn doel is de woordenlijst voor elk
lemma behulpzaam te doen zijn. Mijn doel is slechts de woordenlijst te
saneren.
ANCHOR
De installatiehandleiding van Debian bevat geen hoofdstuk 'preseed'.
Er is wel een bijlage B met de titel 'Automating the installation using
preseeding'. Deze bijlage lijkt alleen Sebastian Ley als auteur te
hebben.
Na het opvragen van de installatiehandleiding als pdf-document konden
de drie door jou genoemde fragmenten worden gevonden op pagina 72.
Voor het gebruik van 'anchor' in die fragmenten, geeft het Van Dale
Middelgroot woordenboek Engels-Nederlands (2009) alleen '(ver)ankeren
(ook figuurlijk)' als vertaling.
Ik zal mijn vertaling uitbreiden met 'verankeren'.
De woordenlijst van KDE is voor mij geen bron. De woordenlijst van
KDE geeft 'koppelen'. Er is een aanzienlijk verschil tussen 'koppelen'
en 'verankeren'.
ASCENDING ORDER
Zoals vermeld heb ik 'ascending order' en zijn variaties verwijderd
omdat 'ascending' in de woordenlijst voorkomt en 'order' een gewoon
woord is.
Aanleiding voor de verwijderingen was dat 'ascending order' en zijn
variaties zijn vertaald met 'Aflopende volgorde'.
Onder een gewoon woord versta ik een woord dat veel voorkomt.
'order' als zelfstandig naamwoord staat op plaats 685 van de meest
frequente woorden in het Amerikaans Engels.
'mother' staat op plaats 230. 'boy' staat op 383. 'bed' staat op 684.
'sister' staat op 826. 'kitchen' staat op 1055. 'bedroom' staat op 1883.
'toy' staat op 2441. 'cookie' staat op 3792. En 'aunt' staat op 4203.
(https://www.wordfrequency.info/free.asp?s=y)
'order' als zelfstandig naamwoord is dus een veel voorkomend Engels
woord.
Ik ben van mening dat een goede kennis van het Engels nodig is om als
vertaler binnen Debian werkzaam te kunnen zijn. En onder een goede
kennis van het Engels valt een uitstekende kennis van de veel
voorkomende Engelse woorden.
ASSERTION
Je schrijft dat ik ik het gebruiksvoorbeeld heb verwijderd omdat er
geen vertaling van het lemma gegeven werd. Dat is onjuist. Ik heb het
voorbeeld verwijderd omdat ik geen vertrouwen heb in de vertaling
daarvan, om de door mij genoemde reden. Dat ik een alleenstaand
gebruiksvoorbeeld afkeur was als extra informatie toegevoegd.
ATIME
Je schrijft dat 'atime' wordt gebruikt als verkorting van 'access time'
en dat 'atime' wél Engels is.
Ik heb je eerste bewering onderzocht. Ik heb '+"atime"' als zoekterm
opgeven aan Startpage en daarna de volgende pagina's opgevraagd.
- https://www.unixtutorial.org/2008/04/atime-ctime-mtime-in-unix-
filesystems/
- https://www.quora.com/What-is-the-difference-between-mtime-atime-
and-ctime
- https://unix.stackexchange.com/questions/338963/how-to-set-find-
atime-in-seconds
- https://blog.confirm.ch/mount-options-atime-vs-relatime/
- https://stackoverflow.com/questions/27549217/ctime-atime-and-
mtime-how-to-interpret-them
- https://www.unix.com/tips-and-tutorials/20526-mtime-ctime-atime.
html
Uit deze pagina's volgt dat 'atime' een 'timestamp' in Unix-
filesystemen is, of een optie van sommige commando's. In geen van
bovenstaande pagina's wordt 'atime' echter (los daarvan) gebruikt als
afkorting van 'access time'.
Daarna heb ik nog '+"atime" -"mtime" -"ctime"' als zoektermen
opgegeven. Dan blijkt dat 'atime' als 'timestamp' een attribuut is
van het Unix-filesysteem zelf. Wat wordt bevestigd door '+"atime"
+attribute' als zoektermen op te geven.
Dit betekent dat 'atime' altijd onvertaald moet blijven in een
vertaling.
Ik heb ook je tweede bewering onderzocht. Ik heb daartoe Collins
Dictionary (2011) nogmaals nageslagen. Dit woordenboek heeft
130.000 lemma's en meer dan 200.000 definities, en bevat ook het
wetenschappelijke en technische vocabulaire. Collins Dictionary
(2011) erkent 'atime' niet als een Engels woord.
Conclusie: Er ligt geen enkel bewijs voor dat 'atime' een afkorting van
'access time' is of anderszins behoort tot het Engels. Daarom wijs ik je
commentaar af.
AUTHORIZATION
Ik schreef eerst dat ik op termijn van 'autorisatie' af wil omdat dat
woord door mij als dikdoenerij wordt ervaren.
Je schrijft dan dat hoe ik 'autorisatie' ervaar voor de woordenlijst
niet relevant is. Dat is zo, maar hoe ik dat woord ervaar weerspiegelt
ook mijn oordeel over dat woord, en die is wel degelijk relevant.
Mijn oordeel speelt eerst een belangrijke rol bij het lemma voor lemma
doornemen van de woordenlijst en ligt aan de basis van elk besluit om
een nader onderzoek in te stellen met betrekking tot een lemma. Daarna
speelt het een belangrijke rol bij de keuze van bronnen en de
evaluatie van de informatie in die bronnen. En tenslotte speelt het een
belangrijke rol bij het opstellen van een vertaling.
Bij de keuze van mijn vertaling ben ik uitgegaan van de twee groepen
vertalingen in het Van Dale Middelgroot woordenboek Engels-
Nederlands (2009) en heb ik ervan gebruik gemaakt dat de vertalingen
binnen elke groep dicht bij elkaar liggen.
Uiteraard hoeft mijn mening over het woord 'autorisatie' niet door een
ander te worden gedeeld. Daarom heb ik een nader onderzoek ingesteld.
Allereerst geeft Van Dale Groot woordenboek van de Nederlandse taal
(2005) als betekenis van 'autorisatie': verlening van bevoegdheid, syn.
machtiging, vergunning. Ook geeft het de afkomst: <Fr. autoration. Dit
bevestigt dat 'autorisatie' gemakkelijk kan worden vervangen en doet
inzien dat een Vlaming 'autorisatie' welluidend kan vinden.
Van Dale Middelgroot woordenboek Engels-Nederlands (2009) gaf
'autorisatie, machtiging, volmacht' als eerste vertaling en 'vergunning,
goedkeuring' als tweede vertaling van 'authorization'. 'autorisatie'
staat dus vooraan. Maar in de Wiktionary staat 'autorisatie' helemaal
achteraan.
In Prisma Vreemde woorden (1994) is 'autorisatie' opgenomen. Het volgt
daarbij het Van Dale Groot woordenboek van de Nederlandse taal
(2005) letterlijk in de gegeven informatie. Daarentegen zijn
'machtiging' en 'vergunning' niet opgenomen.
Ik heb ook een bibliotheek geraadpleegd:
- Stedehouder, J. en Van der Poel, G. (2008). Probleemloos overstappen
op Linux (2e ed.). Den Haag: Sdu Uitgevers bv.
- Van Vugt, S. (2011). Leerboek Linux Deel 2 - Netwerkbeheer,
beveiliging, tuning (4e ed.). Den Haag: Sdu Uitgevers bv.
- Van Vugt, S. (2017). Aan de slag met Linux voor LPIC-1 (6e ed.).
Amsterdam: Boom.
In de registers van deze boeken komt het woord 'autorisatie' niet voor.
Mijn mening:
- 'autorisatie' is in Nederland een vreemd woord, heeft 5 lettergrepen,
terwijl 'machtiging' en 'vergunning' geen vreemde woorden zijn en 3
lettergrepen hebben.
- 'autorisatie' is in Nederland voor velen een struikelblok omdat het
niet wordt begrepen, en voor de overigen een zo plechtstatig woord
dat het bespottelijk is.
Mijn vertaling wordt: machtiging, vergunning.
POSTFIX-NOTATIE
In 'krankzinnige postfix-notatie' is 'krankzinnige' een bijvoeglijk
naamwoord bij 'postfix-notatie'. Wij zetten de titel van een boek op de
voorkant van het boek en niet op de achterkant. Wij zetten de titel van
een hoofdstuk boven het hoofdstuk en niet eronder. Wij zetten de nummers
van een genummerde lijst voor de items en niet erachter. En daarom
zetten
wij een onderverdeling van een lemma direct achter het lemma en niet
direct achter iets anders.
DE WOORDENLIJST VAN KDE
Het doel van de woordenlijst is te helpen bij het maken van consistente
vertalingen. Dat is op zich een redelijk doel. Dit heb ik in mijn
bericht van 11 november 2017 al vermeld.
Om te beginnen moet het belang van consistentie echter niet worden
overdreven. Consistentie in vertalingen onderling is naar mijn mening
niet "behoorlijk belangrijk", zoals je schrijft.
Het gaat in dit verband om consistentie van de formulering, om "eenheid
van stijl". (Renkema, 2012, p. 30) Daarbij gaat het bijvoorbeeld om
consistentie in de woordkeus. (Renkema, 2012, p. 34)
Deze consistentie is van belang binnen een tekst. Wanneer in een tekst
verschillende woorden voor hetzelfde begrip worden gebruikt, dan kan
dat verwarring veroorzaken bij de lezer, omdat de lezer aanneemt dat de
tekst door één persoon is geschreven.
Als het echter om verschillende teksten gaat dan zal het voor een lezer
echter niet meer vanzelfsprekend zijn dat die teksten dezelfde auteur
hebben.
Het bestaan van meerdere woorden voor hetzelfde begrip is ook een
taalverschijnsel waarmee alle lezers ervaring hebben. En lezers kunnen
wel wat aan. Dat wil niet zeggen dat verschillende woorden voor
hetzelfde begrip, wanneer zij voorkomen in verschillende teksten, nooit
tot een probleem kunnen leiden. Deze problemen zijn echter zeer zeldzaam
en kunnen goed door lezers worden overwonnen. (Bijvoorbeeld door een
zoekmachine te gebruiken of zich tot een gebruikersforum te wenden.)
Verder gaat het bijzondere voor het algemene. Het vertaalteam van KDE
gaat daarom voor het vertaalteam van Debian ter zake van KDE zelf en de
software die ontwikkeld wordt voor KDE. Wij moeten ons daarmee niet
bemoeien, tenzij het vertaalteam van KDE blijk geeft van incompetentie,
nalatigheid of een andere ernstige tekortkoming.
Tenslotte hebben de vertaalteams van KDE en Debian gescheiden
werkterreinen. Er is geen overlap.
Om deze redenen stel ik mij op het standpunt dat afstemming van onze
woordenlijst met die van KDE niet nodig is.
Ik ben van mening dat wij ons desgevraagd moeten verantwoorden
tegenover een ieder binnen Debian, maar wij zijn niet verplicht
ons te verantwoorden tegenover het vertaalteam van KDE. Bovendien ben
alleen ik verantwoordelijk voor mijn bewerking; het is niet een
gezamenlijke verantwoordelijkheid van ons vertaalteam.
GEBRUIKSERVARING VAN DDTSS
Je schrijft dat je niet begrijpt waarom een onderstreept woord de
gebruikservaring van het DDTSS schade toebrengt.
Zo simpel werd het echter door mij niet gesteld. Ik schreef dat als
overbodige lemma's niet uit de woordenlijst worden verwijderd, dat
dan de gebruikservaring van competente vertalers wordt geschaad.
En de verklaring daarvoor schreef ik ook. Ik schreef dat die
overbodige woorden dan ook steeds worden onderstreept.
Het gaat er om dat hoe meer woorden worden onderstreept, hoe
rommeliger de te vertalen tekst oogt, en dat woorden als 'about' en
'not' veel vaker voorkomen dan de woorden waar een competente
vertaler nog de aanbevolen vertalingen van zou willen zien.
DROGREDEN
Je schreef dat het iemand als incompetent bestempelen een voorbeeld
is van een "zogenaamd" "bewijs per intimidatie" en daarmee een
voorbeeld van een drogreden of schijnreden.
Een kwalificatie vormt echter nog geen drogreden, en 'bewijs per
intimidatie' is geen bekend type drogreden.
Mijn laatste alinea was ook geen intimidatie. Het gebruik van het woord
'incompetent' hield verband met het gebruik van het woord 'competent'
in de voorafgaande alinea. Het is daarvan het tegengestelde.
Ik ben oprecht van mening dat iemand die niet bekend is met de
woorden 'about', 'active', 'actual', 'attempt', 'author', 'average' en
'axis' niet competent is als vertaler Engels-Nederlands.
Ik ben die mening toegedaan omdat een vertaler zich ook een
nauwkeurig oordeel moet vormen over de kwaliteit van een brontekst.
Een brontekst die aan alle kanten rammelt moet immers anders worden
vertaald dan een fantastische brontekst waarin de woorden uit een
grote woordenschat komen en zeer zorgvuldig gekozen lijken te zijn.
Om de taalkundige kwaliteit van een Engelse tekst te kunnen beoordelen
is het nodig dat een vertaler een goede kennis heeft van het Engels.
Ik ben ook van mening dat een vertaler die deel uitmaakt van ons
vertaalteam zelfstandig moet kunnen werken. Hij of zij is namelijk
eindverantwoordelijk voor de kwaliteit van de eigen vertalingen.
COMPETENT
Zie ook:
- de eerste twee alinea's van de sectie over 'Translators' in
https://en.wikipedia.org/wiki/Translation
- de alinea over 'Qualified Translators' in
http://www.languagescientific.com/what-is-en15038-certified-translation/
NIEUWE BEWERKING
De nieuwe bewerking heb als bijlage bijgevoegd.
Met vriendelijke groet,
Maarten.
LITERATUUR
- Collins Dictionary (11th ed.) (2011). Glasgow: HarperCollins
Publishers.
- Prisma Vreemde woorden (16e ed.) (1994). Utrecht: Uitgeverij
Het Spectrum BV.
- Renkema, J. (2012). Schrijfwijzer. Amsterdam: Boom.
- Van Dale Groot woordenboek van de Nederlandse taal (14e ed.)
(2005). Utrecht: Van Dale Lexicografie BV.
- Van Dale Middelgroot woordenboek Engels-Nederlands (2009).
Utrecht: Van Dale Uitgevers.
abbreviate afkorten
abort voortijdig afbreken
aborting voortijdig afbreken, wordt voortijdig afgebroken
absent afwezig, niet voorkomend
accelerator sneltoets
accept accepteren; accept only <x>: slechts <x> toestaan
access toegang, benaderen; access denied: toegang geweigerd; access time: toegangstijd
access key toegangstoets
access time toegangstijd
accessed benaderd; couldn't be accessed = was niet toegankelijk
account account
action actie, bewerking
active actief
actor actor
actual werkelijk, feitelijk
adaptor adapter, uitbreidingskaart
add optellen; add to: toevoegen
address adres, aanspreken
adjust aanpassen
adjustable instelbaar
administration beheer
affect beïnvloeden
aggregate bijeenvoeging, bijeengevoegd, bijeenvoegen
alias alias
align uitlijnen
allocate reserveren
allow toestaan, mogelijk maken
alpha alfa
alpha channel alfakanaal
alter veranderen
alternate afwisselen, verwisselen, alternatief
alternative key alternatieve toets
ambiguous dubbelzinnig
analog analoog
analysis analyse
ancestor voorouder
anchor gemarkeerd punt, verankeren
animated bewegend
animation animatie
anonymous anoniem
answer mode antwoordmodus
append achteraan toevoegen
application toepassing, toepassingsprogramma
application launcher toepassingsprogramma-starter
apply toepassen
appropriate passend
arbitrary willekeurig
archive archief
area grid gebiedsrooster
argument argument
armor beveiliging
array lijst
arrow key pijltjestoets
article artikel
ascending stijgend, oplopend
aspect ratio beeldverhouding
assertion bewering
assign toekennen
assignment toekenning
asynchronous asynchroon
at sign apenstaartje
attach bijvoegen
attachment bijvoegsel
attempt proberen, poging
attribute toewijzen aan, attribuut
authenticate authenticeren
authentication authenticatie
author auteur
authorisation machtiging, vergunning
authoritative gezaghebbend
authorization machtiging, vergunning
authorize machtigen, goedkeuren
authorized gemachtigd, goedgekeurd
auto crypto automatische versleuteling
auto detect automatisch detecteren
autocompletion automatische aanvulling
autofill automatisch invullen
availability beschikbaarheid
available beschikbaar
average gemiddeld
aware bewust
axis as
Reply to: